معماریِ گم‌شده: خانقاه در خراسان سدۀ پنجم

نویسندگان

  • سلطانی, سینا
  • قیومی بیدهندی, مهرداد
چکیده مقاله:

Khaniqah in the history of Iran, especially in pre-Safavid era, was among the most frequent building types. Nevertheless what we know about its architecture is almost nothing. Identifying the khaniqah architecture requires a vast multi-disciplinary research, which would cover all of the Islamic lands through all of the periods of their histories, based on the most related Arabic, Persian, and Turkish primary sources and also the all remained relics of Sufi and religious architecture. This research is about the Khaniqah architecture in its formation phase, in the first Islamic centuries in its birthplace Khurasan (in Rob’e-i Nishapur). Since the second (AH)/ eighth (AD) century, Sufis gradually inhabited in buildings other than mosques. It was about the fifth (AH)/ eleventh (AD) century that a certain building type dedicated to Sufis was called “khaniqah”. The khaniqah’s content, or its organization, was established by the fifth century Sufi saint Abu-Saeid Abul-Khayr in Khurasan. This organization had some basic elements: from human elements to ritual and ethics. Khaniqah contained various functions: from public functions, such as preaching sessions, to private ones, such as isolation for worship and Sufis ceremonial dance (samā’). As the khaniqah organization, khaniqah building had a variety of open, semi-open, and closed spaces. The open spaces − court and roof − was dedicated to the public functions the closed spaces − gathering hall (jamā’t-khāna), cells (hujras), and the sheikh’s cell (sawma’a) – to the private functions. The semi-open spaces – iwan (suffa) and arcade (riwāq) – were used for semi-private or semi-public functions. The gathering hall, as required by its functions, was a domed hall. The court was located in the center of khaniqah with an iwan in one side (usualy opposite to the court entrance). The gathering hall had access to the court, directly or through the iwan. The cells were located around the court (in its four, three, or two sides) and the entrance was in the middle of one side.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

معماریِ گم شده: خانقاه در خراسان سدۀ پنجم

خانقاه در طی تاریخ ایران، به ویژه تا پیش از صفویه، در زمرۀ بناهای پرشمار بوده است. بااین حال، از معماری آن چندان چیزی نمی دانیم. برای شناخت معماری خانقاه باید در طی چندین تحقیق در برهه های گوناگون تاریخی و مناطق جغرافیایی ایران و جهان اسلام، همۀ منابع نوشتاری عربی و فارسی و ترکی و نیز آثار مرتبط معماری را بررسی کرد. در این تحقیق، به مرحلۀ نخست پیدایی خانقاه در زادگاه آن در ایران، یعنی در سده ها...

متن کامل

نقد ادبی در سدۀ پنجم هجری

سده پنجم هجری آغاز شکل گیری نظریه های ادبی و نخستین تئوری ها در باب شاعری و شعر است. هرچند که نقد شعر در این دوره نیز شکل مدوّن و آکادمیک پیدا نمی کند، اما آنچه که موجب اهمیت و برجستگی این عصر در مقایسه با ادوار پیشین ادبی است، پدید آمدن آراء متنوعی در زمینه شاعری وشعر، و نقادی آن از دیدگاه های مختلف می باشد. آراء و نظریه هایی گه در آثار و نوشته های این عصر در مورد شاعر و شعر او آمده، نسبت به سد...

متن کامل

بنای رُشت‌خوار؛ مسجد یا خانقاه؟

بسیاری از بناهای ایران در طی روزگاران به سبب‌های گوناگون از میان رفته یا «نوع» آنها منقرض شده است. خانقاه یکی از این انواع است. از راه‌های شناخت معماری خانقاه بررسی بناهایی است که بر سر نوع آنها اختلاف است. بنای معروف به «مسجد جامع رشت‌خوار» در راه زاوه به خواف در زمرۀ این بنا‌هاست. تحقیق‌هایی که دربارۀ این بنا انجام گرفته متکی بر اصول معماری خانقاه و کاوش‌های باستان‌شناسی نبوده است. این مقاله ...

متن کامل

نقد ادبی در سدۀ پنجم هجری

سده پنجم هجری آغاز شکل گیری نظریه های ادبی و نخستین تئوری ها در باب شاعری و شعر است. هرچند که نقد شعر در این دوره نیز شکل مدوّن و آکادمیک پیدا نمی کند، اما آنچه که موجب اهمیت و برجستگی این عصر در مقایسه با ادوار پیشین ادبی است، پدید آمدن آراء متنوعی در زمینه شاعری وشعر، و نقادی آن از دیدگاه های مختلف می باشد. آراء و نظریه هایی گه در آثار و نوشته های این عصر در مورد شاعر و شعر او آمده، نسبت به سد...

متن کامل

معرفی خانقاه های خراسان و کارکردهای آنها

منطقه خراسان، از دیرباز تاکنون از جمله مهم ترین مراکز شکل گیری و اشاعه ی معارف عرفانی بوده است و بسیاری از بزرگان تصوف در این سرزمین زاده و پرورده شده اند و کتاب ها و منابع اصیل صوفیه، چون رساله قشیریه، کشف المحجوب، طبقات الصوفیه، اللمع و ... در این منطقه به نگارش درآمد...

متن کامل

معرفی خانقاه های خراسان و کارکردهای آنها

منطقه خراسان، از دیرباز تاکنون از جمله مهم ترین مراکز شکل گیری و اشاعه ی معارف عرفانی بوده است و بسیاری از بزرگان تصوف در این سرزمین زاده و پرورده شده اند و کتاب ها و منابع اصیل صوفیه، چون رساله قشیریه، کشف المحجوب، طبقات الصوفیه، اللمع و ... در این منطقه به نگارش درآمد...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 1  شماره 6

صفحات  65- 85

تاریخ انتشار 2015-02

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

کلمات کلیدی

کلمات کلیدی برای این مقاله ارائه نشده است

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023